Razem czy osobno ?

Podstawą nawiązywania kontaktów między ludźmi ( tzw. interpersonalnych) jest przekazywanie sobie przez nich informacji. Chcąc być poznanym przez drugiego człowieka ( a więc być z nim a nie obok niego), rozpoczynamy zawsze od wymiany informacji o tym, co myślimy, czujemy, czy sądzimy. W porozumiewaniu się między ludźmi występują zawsze takie podstawowe elementy jak:

1. osoba nadająca komunikat
2. osoba odbierająca komunikat
3. treść komunikatu ( informacji)
4. kanał informacyjny ( sposób przekazywania informacji)

W trakcie uczestniczenia w niniejszym programie wiele razy Będziesz miał możliwość usprawnienia swojego sposobu porozumiewania się. Teraz skoncentrujmy się pokrótce na następujących zagadnieniach:

1. co to jest i jaka rolę pełni komunikacja niewerbalna ( bez użycia słów),

b. jakie są poziomy komunikacji werbalnej (przy użyciu słów),

3. na czym polegają bariery komunikacyjne,
4. jak wykorzystać w porozumiewaniu się aktywne słuchania.

Komunikacja niewerbalna: polega na przekazywaniu informacji bez użycia słów. Dokonuje się to między innymi przez:

1. sposób w jaki siedzimy, stoimy, chodzimy, witamy się itp.
2. sposób w jaki organizujemy swoje otoczenia fizyczne, gdzie mieszkamy, pracujemy
3. nasz wygląd zewnętrzny; mimika twarzy, sposób czesania itp.
4. nasz ton głosu, tempo mówienia
5. gestykulacja
6. nasze otoczenie zewnętrzne (znajomi, przyjaciela itp.)

Komunikaty niewerbalne stanowią 65% wszystkich komunikatów nadawanych przez Ciebie.

Poziomy komunikacji werbalnej – dotyczą porozumiewania się przy użyciu słów, które obejmują jedynie 35 % komunikatów, ale stanowi podstawę porozumiewania się;

Poziom faktyczny – najwyższy poziom bezpieczeństwa rozmówców. Polega na swobodnej rozmowie na mało istotne tematy.

Poziom instrumentalny – skoncentrowany na przekazywaniu konkretnych instrukcji lub poleceń ( np. u fryzjera – co ma zrobić z Twoimi włosami itp.)

Poziom afektywny – charakteryzuje się osobistym tonem i nastawieniem do rozmówcy. Stosuje się wtedy, gdy czujesz się bezpieczna w stosunku do rozmówcy, gdy chcesz aby poznał Twój świat wewnętrzny.

Bariery komunikacyjne – komunikacja werbalna często doprowadza do sytuacji, że burzy poczucie bezpieczeństwa , dzieje się tak na skutek istnienia barier komunikacyjnych. R. Bolton wyróżnia trzy poziomy barier:

a. osądzanie

2. decydowanie za innych

c. uciekanie od cudzych problemów

Osądzanie – polega na narzucaniu innym osobom własnych wartości, oraz konstruowaniem za nich własnych pomysłów, formy osądzania;

1. krytykowanie – „ty zawsze masz dziwne pomysły”
2. obrażanie – „jesteś za leniwy, żeby to zrobić”
3. orzekanie – „brakuje ci dobrej woli”
4. chwalenie w celach manipulacyjnych – „widzisz, że gdy się postarasz, to nawet ci się udaje”

Decydowanie za innych – polega na uniemożliwieniu innym samodzielnego rozwiązywania swoich trudności, formy to;

a. rozkazywanie – „masz to zrobić i nie mów, że cię boli głowa”

b. stosowanie gróźb – „ jeśli nie przeprosisz mamy nie dostaniesz kieszonkowego”

3. moralizowanie – „człowiek w twoim wieku tak się nie zachowuje”

d. wypytywanie – zadawanie zbyt wielu intymnych pytań.

Uciekanie od cudzych problemów – unikanie sytuacji, w których możemy spotkac się ze światem przeżyć drugiego człowieka, formy to;

1. doradzanie – najlepiej będzie jeśli...”
2. zmiana tematu
3. logiczne argumentowanie – jak się solidnie przyłożysz do nauki, to nadrobisz zaległości.
4. pocieszanie – „ nie martw się’

Aktywne słuchanie – jest to nadawanie komunikatów i unikanie barier komunikacyjnych, ważne żeby tak rozmówca jak i odbiorca uzewnętrzniał swoje słuchanie pomagając mówiącemu.

Jakże niestety często jest, żę ( pomyśl czy u Ciebie też)

5. czekasz tylko na możliwość wejścia w słowo mówiącemu, aby zaprezentować swój punkt widzenia
6. słuchasz wybiórczo, czyli słuchasz tylko tego co chcesz
7. nie pozwalasz rozmówcy dokończyć zaczętej myśli, wpadasz mu w słowo i kończysz za niego rozpoczęte zdanie.

Co zatem zrobić , aby słuchać aktywnie, podstawa są trzy z a l e c e n i a:

1. ROZPOCZYNAJ od pytań otwartych, zaczynających się od; kto?, co?, jak?, itd.

2. PRZYSŁUCHUJ się nie tylko odpowiedziom na pytanie, ale także innym informacjom

( komunikaty niewerbalne – gesty, ruchy, itp.)

3. UZEWNĘTRZNIAJ określone informacje o samej sobie

Ponadto warto nabyć takich umiejętności jak:

odzwierciedlanie – czyli mówienie rozmówcy o tym jakie są naszym zdaniem jego odczucia – „jesteś więc zadowolony z tego osiągnięcia”, „zdaje się , że się zawstydziłeś”, ”mam wrażenie ,że cię zdenerwowałem” itp.

parafrazowanie – czyli przedstawianie swoimi słowami tego, co powiedział rozmówca – „ o ile dobrze cię zrozumiałem”, „ a wiec twierdzisz, że ..” , sądzisz więc, że ..” itp.

skupianie się na najważniejszym – czyli proponujemy rozmówcy wybór z szeregu informacji tej najważniejszej, która dotyczy danego tematu; - „która z tych spraw jest dla ciebie najważniejsza”, „widzę, że masz kilka spraw do załatwienia, która chcesz zająć się najpierw”, itp.

Widzisz więc , że porozumiewanie się z innymi ludźmi nie jest darem losu , lecz umiejętnością wyuczoną w trakcie życia. Jeśli Zauważasz zatem, że nie jesteś rozumiana, że nie rozumiesz innych, że brakuje CI informacji o ludziach lub zjawiskach – to jest to informacja , że warto usprawnić swoje umiejętności komunikacyjne.

Na podstawie dostępnej literatury i materiałów własnych opracował i zebrał:Tomasz Cebertowicz - psychoprofilaktyk