Jesteś niepowtarzalny

Jesteś niepowtarzalny

Kiedy myślisz o sobie, o tym jak jesteś, czego pragniesz i na czym ci zależy, jak chciałbyś być wtedy porównujesz się z innymi – zawsze zajmujesz się tym , co psychologia nazywa obrazem siebie.

Ponieważ każdy z nas przypisuje sobie zestaw innych cech, to rzeczą oczywistą jest, że

JESTEŚMY NIEPOWTARZALNI i w tym tkwi Twoja siła . Wobec tego czy warto?

• usilnie kogoś naśladować ?
• martwić się tym, że nie jest się takim jak ktoś inny?

Czy nie lepiej

• skoncentrować się na odkrywaniu siebie własnej niepowtarzalności.
• bardziej siebie poznać
• bardziej polubić
• skuteczniej wykorzystać swoje możliwości.

Uczestnicząc w programie Jak być aktywnym w środowisku lokalnym, wybrałeś drogę twórczego rozwoju , ale żeby wejść na tę drogę zacznijmy od wyjaśnienia jak powstaje Twój obraz siebie – to ,że Jesteśmy niepowtarzalni

Kształtowanie obrazu siebie rozpoczyna się od początku życia każdego człowieka i jest uzależniony od kilku rzeczy, takich jak:

1. doświadczenie doznań płynących z wnętrza organizmu;
2. oddziaływania rodziców;
3. porównywania siebie z innymi ludźmi;
4. doświadczanie poczucia rzeczywistości;
5. doświadczanie przykrych przeżyć;
6. nabywanie kontroli nad swoimi zachowaniem;
7. nabywania poczucia własnej wartości i samoakceptacji;
8. stabilności obrazu siebie.

Doświadczenie doznań płynących z wnętrza organizmu trwające od pierwszych dni Twojego życia, pozwalało Ci na uzyskiwanie poczucia odrębności od otaczającej rzeczywistości.

Spostrzeganie własnego ciała ma najpierw charakter globalny – w tym okresie odczuwałaś własne ciało jako ośrodek względnie przyjemnego lub przykrego podniecenia i aktywności. W taki sposób odbierałaś swoje ciało przez kilka pierwszych miesięcy życia, a więc do chwili, gdy poszczególne organy i członki Twojego ciała zaczynały uzyskiwać swoją autonomię. Zaczęłaś więc czuć aktywność ręki, nogi, głowy itp.

Później zaczęłaś odróżniać to, co płynie z Twojego wnętrza, od tego co nie jest Tobą. Dokonywałeś tego wszystkiego za pomocą wrażeń dotykowych – dotykając siebie i swojego otoczenia uczyłaś się odróżniać, to co jest Tobą, od tego co Tobą nie jest.

Około 3 roku życia rozpoczął się proces scalania różnych informacji na Twój temat , w procesie integracji .Decydującą rolę w nim odgrywała identyfikacja , której istota polega na tym, że najpierw wyodrębniłeś jakąś część swojego ciała, następnie dostrzegłaś ja u innych, aby w efekcie uznać ją za własną.

Po ukończeniu przez Ciebie 4 lat zaczynałeś sobie uświadamiać różnice w budowie anatomicznej dziewcząt i chłopców, a w wieku 5 lat już całkowicie wyraźnie zdawałaś sobie z tego sprawę. To poznanie różnic płci stanowi podstawę przyjmowania roli mężczyzny i kobiety w naszym społeczeństwie.

Istnieje taka prawidłowość, że jeżeli dla dziecka różnice te nie są wyraźne,

a rodzice dodatkowo nie podejmują prób uczenia zachowań kobiecych i męskich, to dziecko takie w okresie dorosłości: gdy jest mężczyzną – podejmuję kobiece sposoby reagowania ; gdy jest kobietą – preferuje męskie typy zachowań.

Wpływ rodziców na kształtowanie się Twojego obrazu siebie przebiegał na czterech poziomach:

• rodzice widzieli Twoje zachowanie w konkretnej sytuacji i określali je jako dobre lub złe, co budziło ich aprobatę lub sprzeciw. Ty doświadczając tego, sama uczyłaś się oceniać swoje zachowanie jako dobre lub złe.
• rodzice zwracali się do Ciebie za pomocą określonych słów czy gestów, które pełniły rolę etykietek, np. spokojna, grzeczna, dowcipna, mądra, niegrzeczna, głupia ponura itp. Etykiety te, które słyszałaś szczególnie często zaczęłaś przyjmować za swoje i wbudowywać je w obraz samej siebie;
• rodzice dawali Ci też gotowe wzory zachowań w konkretnych sytuacjach życiowych. Obserwując je, zaczęłaś je stosować w swoim życiu jako własne;
• rodzice oczekiwali również od Ciebie, abyś w różnych sytuacjach zachowywała się w określony sposób. Ty spełniając te oczekiwania, uczyłaś się akceptowania tych cech, zaś gdy ich nie spełniałaś, poznawałaś , które z Twoich zachowań nie są akceptowane.

Działania rodziców trwają do dzisiaj i sama możesz określić, które z powyższych poziomów ich działania jest dla Ciebie najważniejsze ( spróbuj to napisać ).

Porównywanie siebie z innymi ludźmi również dokonuje się przez całe Twoje życie. Już w dzieciństwie , szczególnie w trakcie zabaw dokonywałaś porównań własnego wyglądu zewnętrznego, sprawności fizycznej. Kształtowało to Twój obraz własnego ciała jako sprawnego, ładnego lub lubianego, albo odwrotnie. Jeżeli te pierwsze doświadczenia były później utrwalane, to stały się stałym elementem Twojego obrazu samej siebie.

Kontakty z innymi ludźmi nadal pozwalają Ci nabywaniu umiejętności samokontroli, odporności na ból, ,przewodzenia innym itp.

Istnieje taka prawidłowość ( może również u Ciebie), że człowiek wybiera na przyjaciół osoby o podobnym do własnego realnym obrazie siebie i idealnej wizji własnej osoby. Także popularna jest tendencja idealizowania obrazu swojego przyjaciela.( poszukaj u siebie takich przykładów).

Doświadczenia poczucia rzeczywistości dokonuje się w procesie uczenia się, w czasie którego zaczęłaś zdawać sobie sprawę ze zmian, jakie dokonują się poza Tobą i co więcej – zaczęłaś przewidywać pojawienie się takich zmian. To uczenie się rzeczywistości przechodzi przez kilka faz:

• jako płód ( w ostatnich tygodniach przed porodem) doświadczałaś przyjemności

i poczucia absolutnej wszechmocy, co wynikało z faktu, iż wystarczyło Ci

czegokolwiek zapragnąć, a wszystkie Twoje potrzeby były zaspokojone,

• druga faza to studium działania na rzeczywistość za pomocą ruchów i gestów, gdy Twoje krzyki, ruchy , gesty przywoływały matkę, gdy zaspakajała Twoje potrzeby. Tutaj brał swój początek aktualny optymizm wobec życia i poczucie wolności ( gdy reakcje otoczenia zaspakajały Twoje potrzeby).
• kolejna faza wiązała się z początkiem mowy i miała charakter poczucia wszechmocy przez magiczne słowa. Tutaj słowa zaczynały zastępować Twoje gesty,
• w dalszym rozwoju doświadczałaś , że nie wszystkie pragnienia mogą być zaspakajane, że brutalna rzeczywistość ogranicza Twoje pragnienia szczęścia i wszechmocy – zaczęłaś wyparowywać mechanizmy obronne, broniące Cię przed doznawanymi frustracjami.

Doświadczenia przykrych przeżyć sprawiło, że zaczynałeś uczyć się również znoszenia przykrych stanów, nie zaspakajania pragnień, przyjmowanie lęku i walki z nim id. Obowiązywała tutaj zasada – jeżeli nie przeżywałaś bardzo silnych przykrych stanów ( ponad Twoje siły i możliwości ), a za ich znoszenie spotykała Cię dodatkowa nagroda,(pochwała), to miałaś warunki do tego, aby stać się osobą odporną psychicznie. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest budowa w sobie pewności siebie i zaufania do siebie oraz wiary w to, że poradzisz sobie w trudnych sytuacjach życiowych.

Nabywanie kontroli nad swoimi zachowaniami jest związane bezpośrednio z procesem dojrzewania struktur nerwowych, aparatu mięśniowego. Skupia się to w 3 podstawowych sferach; kontroli reakcji motorycznych (ruchowych), kontroli reakcji emocjonalnych i kontroli procesów myślenia. Podstawowe przejawy twojej samokontroli to:

• hamowanie spontanicznych impulsów do działania
• zastanawianie się przed podjęciem decyzji
• ostrożność w działaniu
• planowanie i organizowanie działalności zadaniowej.

Nabywanie poczucia własnej wartości i samoakceptacji dokonuje się na wszystkich poziomach

i przejawach rozwoju obrazu samej siebie. Zachowanie innych ludzi wobec Ciebie dostarcza Ci wielu informacji, na podstawie których możesz określić swoją pozycję, czy jesteś akceptowana, czy też nie. Gromadząc te doświadczenia budujesz sobie przez lata poczucie własnej wartości. Łatwo możesz zauważyć, że jeżeli Twoje dotychczasowe doświadczenie społeczne było źródłem zadowolenie, to dostarczyły Ci pewności siebie. To z kolei spowodowało u Ciebie poszukiwanie nowych kontaktów społecznych, podejmowanie nowych obowiązków, i w ten sposób dalszego wzmacniania się w poczuciu własnej wartości i pełniejszej akceptacji siebie i swoich zachowań.

Stabilność obrazu siebie polega na tym, że wykształcając obraz siebie czuwasz również nad tym, aby dokonywać swoistej selekcji informacji, które Ciebie dotyczą, najprościej mówiąc działasz tak, że przyjmujesz w wbudowujesz do obrazu siebie to wszystko, co jest zgodne z dotychczasowym obrazem siebie, a odrzucasz wszystko co jest niezgodne.

POMAGAM – SKUTECZNIE ma na celu dokonaniu przez Ciebie wglądu w mechanizmy własnego działania, a poprzez nie możliwość bycia przydatnym dla innych i skutecznym w tych działaniach, które podejmujesz.

Najczęstsze formy obrony przed wglądem, który zagraża stabilności obrazu samego siebie, to:

• reakcje negatywistyczne – odrzucanie propozycji, negowanie ich sensu , łamaniu zasad wręcz zerwaniu kontraktu, czy umowy;
• reakcje wstydu – wiążą się z poczuciem śmieszności lub ośmieszania, niechęcią do podejmowania działań, podporządkowaniem się negatywnej presji rówieśniczej czy nieporadności,
• idealizacja dotychczasowego działania – prowadzi do zaprzeczenia potrzeby zmiany i niedostrzegania możliwości działania bardziej skuteczniej;
• usztywnianie swojego zachowania – polega na uporczywym trzymaniu się jednego sposobu działania ( mimo nieskuteczności jego działania), niechęci do eksperymentowania, trudności w odnajdywaniu się w nowych sytuacjach.
• niedostrzeganie i zniekształcanie informacji – polega na zdeformowanym spostrzeganiu rzeczywistości, co prowadzi do zaniechania działań w celu zmiany obrazu siebie.

Każde z tych zachowań może pojawić się u Ciebie w różnych momentach pracy nad zmianą obrazu samej siebie. Co więcej, będziesz mogła zauważyć, że niektórych z nich (zachowań) używasz znacznie częściej niż innych.

Czy podejmujesz próbę ich pokonania, czy też postawisz na utrzymanie dotychczasowego obrazu siebie – zależy od Ciebie. Niezależnie od tego, co wybierzesz, pamiętaj , że

MASZ PRAWO TO WŁAŚNIE WYBRAĆ

Na podstawie dostępnej literatury i materiałów własnych opracował i zebrał:Tomasz Cebertowicz - psychoprofilaktyk